تا همین ۱۰ سال پیش، عکاسی، هنر یا حرفهای بود که برای پرداختن به آن، فقطوفقط باید دوربین عکاسی تهیه میکردید. در این مدت، بسیاری از جوانب زندگی انسان توسط گوشیهای هوشمند تغییر کردهاند. امروزه حتی بسیاری از عکاسان حرفهای، خبری، ورزشی و غیره از گوشیهای تلفن همراه هوشمند خود برای عکاسی استفاده میکنند. آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل نیز روزبهروز متقاضیان بیشتری پیدا میکند. دلیل اصلی این موضوع، شبکههای اجتماعی هستند که کسبوکارها، بلاگرها، برندها و صفحات شخصی را به عکسهای باکیفیت نیازمند کردهاند.
اما چطور میتوان با موبایل، عکسهای باکیفیت و حرفهای گرفت؟ درحالیکه شاید تصور شود همهچیز به کیفیت دوربین گوشی و رزولوشن آن بستگی داشته باشد، اینطور نیست. بسیاری از عکسهای چشمگیری که در شبکههای اجتماعی میبینید با گوشیهای متوسط گرفته شدهاند. اگر با اصول عکاسی و تکنیکهای آشنایی داشته باشید با هر دوربینی میتوانید عکسهای قابل قبولی بگیرید و برعکس. پس از موفقیت در مراحل اولیه نیز میتوانید گوشی خود را ارتقاء دهید.
از گرانترین دوربینهای دیجیتال یا آنالوگ حرفهای تا ارزانترین گوشیهای موبایل؛ هر ابزاری که برای عکاسی داشته باشید، باید اصول این هنر را بدانید. مهمترین این اصول را در این بخش معرفی میکنیم.
از هر سوژهای که عکاسی میکنید باید بتوانید الگوهای بصری را در زمینهی عکس خود تشخیص دهید. علاوه بر این، اگر قرار است سوژه را خودتان را تنظیم کنید یا بچینید باید بتوانید در آن، حداقل یک الگو تشکیل دهید. منظور از الگو، عناصر تکرارشوندهی بصری هستند که به عکس وحدت میبخشند و درک آن را برای بیننده، آسانتر میکنند.
عکاسی هم مانند موسیقی ریتم دارد. منظور از این واژه این است که سوژهها و المانهای عکاسی با فواصل منظم یا حداقل فکرشده، پشت سر یکدیگر قرار گرفته باشند. ریتم بخشهای مختلف عکس شما میتواند با هم متفاوت باشد. برای رعایت این اصل، هنگام عکاسی حرفه ای با موبایل تصور کنید که بکگراند، صفحهی خطوط حامل موسیقی و سوژهها، نتهای شما هستند که باید آنها را با فواصل منطقی کنار هم قرار دهید.
اصطلاح حرکت یا Movement در عکاسی نیز معمولا با دوربینهای دیجیتال و آنالوگ که امکان تنظیم سرعت شاتر و تعقیب سوژه را دارند، مرتبط است. بااینحال در دورههای آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل نیز به این موضوع توجه میشود. چراکه اساسا منظور از حرکت، جهت چشم بیننده، هنگام پیمایش عکس است. برخی عناصر مانند خطوط، جهت ایجاد میکنند.
هرچه جهت المانهای عکس یکدستتر باشد، اصطلاحا سرعت عکس نیز بیشتر میشود. به این معنی که چشم انسان، سریعتر عکس را میخواند. همچنین رنگها نیز میتوانند به عکس جهت بدهند. به این طریق که چشم بیننده را با رنگهای گرم جلب کرده و سپس رفتهرفته به سمت رنگهای سرد ببرید.
هر عکس باید یک نقطهی تاکید داشته باشد. جایی که در آن، رنگ، فضا، بافت و خطوط بهگونهای با هم ترکیب میشوند که فوکوس بهوجود میآید. بهطور ساده، سوژهای که در مرکز عکس قرار دارد، نقطهیتاکید آن هم محسوب میشود. اما برای عکسی با بیش از یک سوژه، جهتگیری آنها نسبت به یکدیگر است که این نقطه را معین میکند. تضاد رنگی نیز میتواند تاکید بیشتری به سوژه یا نقطهی موردنظر شما برای فوکوس بدهد.
دیگر اصل مهم آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل یا دوربین، رعایت اصل تعادل است. منظور از تعادل این است که وزن بصری تصویر به چه سمتی متمایل میشود؟ بهطورکلی از این نظر، عکسها را به دسه دستهی زیر تقسیم میکنند:
چه در عکاسی حرفه ای با موبایل چه با دوربین باید بدانید که عکسهای متقارن، حسی از آرامش و عکسهای نامتقارن، احساسی از تشویش در مخاطب ایجاد میکنند. لازم است که نوع تعادل عکس را با توجه به حسی که میخواهید ایجاد کنید، انتخاب نمایید.
تضاد یا کنتراست، یکی از اصول اساسی تقریبا همهی هنرها ازجمله عکاسی است. در دورههای آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل بر این اصل تاکید ویژهای میشود، چراکه این ابزار اغلب مانند دوربینهای حرفه ای عکاسی ، تنظیمات لازم برای ایجاد تضاد را در اختیار عکاس قرار نمیدهد. بنابراین لازم است با استفاده از کنتراست اشیاء، بافتهای زمینه، خطوط و رنگ به چنین کیفیتی دست پیدا کنید.
وحدت، یکی از اصول مهم یادگیری عکاسی حرفه ای با گوشی است. منظور از این اصل این است که المانهای مختلف عکس با یکدیگر از نظر رنگ، بافت، شکل ظاهری، ماهیت و غیره نوعی هماهنگی یا هارمونی داشته باشند. درغیراینصورت تلاشهای قبلی شما برای ایجاد تعادل، تاکید و کنتراست نیز بینتیجه خواهد ماند. اگر قرار است ست عکاسی را خودتان بچینید، بهتر است از قبل به المانهای آن توجه کنید.
با این توضیح دربارهی اصول عکاسی، در ادامه به آموزش عکاسی حرفه ای با گوشی با مرور ۱۸ نکتهی مهم میپردازیم.
اگر یکی از اهداف اصلیتان از خرید موبایل، عکاسی است، باید کیفیت دوربین را اولویت اول خود قرار دهید. اگر محدودیت بودجه دارید، انتظار خود از دیگر کارکردهای گوشی مانند ظاهر، کیفیت صدا و غیره را کاهش دهید. اگرچه بیشتر افراد، تنها تعداد پیکسلها در نظر میگیرند، اما این ویژگی بهتنهایی برای عکاسی حرفه ای با موبایل کافی نخواهد بود. بنابراین به ویژگیهای زیر هم توجه داشته باشید:
علاوه بر اینها، بهتر است گوشی شما امکان انجام تنظیمات مختلف را مانند یک دوربین داشته باشد. برای عکاسی حرفه ای با موبایل گاهی به تغییر تنظیماتی مانند ISO، تعادل رنگ سفید (White Balance) و سرعت شاتر نیاز دارید. همچنین بهتر است موبایلتان امکان تغییر فوکوس از AF-C یا پیوسته به AF-S یا MF را نیز به شما بدهد.
بهطورکلی اگر گوشی تان از تکنولوژی camera2api پشتیبانی میکند، این امکانات را نیز هنگام عکاسی در اختیار خواهید داشت. بهاینترتیب قادر خواهید بود از سوژههای متحرک و ثابت عکاسی کرده و یا فوکوس دلخواه خود را ایجاد کنید.
در قسمت قبل، دربارهی اصل تعادل در عکاسی، صحبت کردیم. یکی از مهمترین مزایایی که عکاسی با موبایل به همراه دارد، ابزار گریدلاین است. Gridline را میتوانید هنگام عکسگرفتن با گوشیهای اندروید در تنظیمات اپلیکیشن دوربین گوشی خود روشن کنید. با استفاده از این شبکه ۹ خانهای میتوانید بهراحتی قاعدهی یکسوم را رعایت کرده یا عکسی متقارن بگیرید.
اگر قصد دارید عکس نامتقارن بگیرید، بهتر است قاعدهی یکسوم را هم بهصورت افقی و هم بهصورت عمودی رعایت کنید. البته شاید پس از مدتی عکاسی حرفه ای با موبایل، دیگر نیازی به این ابزار نداشته باشید. برای استفاده از گریدلاین در آیفون، مسیر زیر را طی کنید:
یکی از مهمترین ابزارهایی که موبایل برای عکاسی در اختیار شما قرار میدهد، High Dynamic Range یا HDR است. این ویژگی برنامهی دوربینهای گوشی، به عکاس کمک میکند که به تعادل نوری و نیز کنتراست بهتری دست یابد. HDR، تصویر را هرچه بیشتر به آنچه چشم انسان میبیند نزدیک میکند. البته این ابزار بیشتر در آموزش عکاسی با موبایل حرفه ای یاد داده میشود. چراکه بسیاری از گوشیهای معمولی، فاقد آن هستند یا این ویژگی در آنها کیفیت لازم را ندارد.
HDR بهخصوص در محیطهایی که نور کمی دارند، موثر عمل میکند. این ابزار با حفظ جزئیات در منطقهی تیره، از نوردهی بیشازحد در پسزمینه و کمنورشدن سوژه جلوگیری میکند. بسیاری از گوشیهای آیفون، بهطور پیشفرض عکسهای خود را با HDR میگیرند. اما اگر گوشی دیگری دارید باید وجود این ویژگی را چک کنید.
این نکته بهنظر بدیهی میرسد؛ اما بسیاری از عکاسان بهخصوص عکاسان موبایلی از آن غافل هستند. در دنیای امروز، بیشتر فیلمها و عکسهایی که در معرض دید ما قرار میگیرند با موبایل گرفته شدهاند. بلاگرها و ولاگرهای حرفهای تجربهی خوبی در این زمینه دارند. بسیاری از آنها تجربیات خود را در یوتوب در قالب ویدئوهای آموزشی بهاشتراک میگذارند. بنابراین برای آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل لازم نیست چرخ را از اول اختراع کنید یا دورههای گرانقیمت بخرید. اگر یک ابزار دانلود از یوتیوب هم داشته باشید بهتر است، چراکه میتوانید دورهها را دانلود کرده و بعدا بدون نیاز به اینترنت و حتی زمانی که مشغول عکاسی هستید از آنها استفاده کنید.
بهترین نور برای عکاسی حرفه ای با موبایل ، نور طبیعی است. فلاش گوشیهای تلفن همراه، بهندرت کیفیت لازم را دارند. اگر به نور زیاد نیاز دارید، تاجایامکان، زمان عکاسی خود را به روز موکول کنید. اگر نور طبیعی نداشتید، سختافزارهای نورپردازی متعددی مانند چراغهای LED، سافتباکس و رینگلایت میتوانند به کمک شما بیایند. بهخصوص رینگلایت برای عکاسی پرتره با گوشی بسیار مفید است. همچنین پس از عکاسی میتوانید با ابزار Exposure، در برنامههای ادیت عکس، نور خود را تاحدی تنظیم کنید.
مگر در پروژههای هنری و خاص، داشتن بیشتر از یک سوژه در عکاسی حرفه ای با موبایل توصیه نمیشود. چراکه این ابزار، اساسا برای فوکوس روی بیشتر از یک موضوع یا سابجکت مناسب نیست. برای فوکوسکردن معمولا کافی است روی صفحهی گوشی خود ضربه بزنید. پس از آن نیز یک مربع دور موضوع ترسیم میشود که نشان میدهد فوکوس با موفقیت انجام شده است. فوکوسکردن به تنظیم نور عکس نیز کمک میکند.
دوربینهای عکاسی حرفهای و نیمهحرفهای از تکنولوژیای به نام لرزشگیر بهرهمند هستند. اما موبایلها چنین تکنولوژیای ندارند. بنابراین لازم است به هر طریقی که شده این ابزار را ثابت کرده و از لرزش جلوگیری کنید. تکیه دادن دوربین یک راهحل ساده است اما بهترین ابزار لرزشگیر برای عکاسی حرفه ای با موبایل سهپایه یا Tripod است.
اشکال مختلفی از سهپایه در بازار یافت میشوند. قیمت آنها گران نیست. بنابراین توصیه میشود نوع باکیفیت و راحتشان را تهیه کنید. برخی از سهپایهها بهقدری خشک هستند که ممکن است به بدنهی موبایل شما آسیب رسانده و کار با آنها انرژیتان را بگیرد.
حتی برای عکسهای سلفی نیز استفاده از سهپایه بهجای مونوپاد توصیه میشود. چراکه آنها عمدتا فضای کمتری اشغال کرده و سبکتر هستند. همچنین قیمت مونوپادهای لرزشگیردار نیز معمولا گران است. اگر اهل عکاسی در محیطهای طبیعی و ناهموار هستید از سهپایههای منعطف استفاده کنید که طبیعتا گرانتر هستند.
فضای منفی یا Negative Space یکی از مفاهیم و اصطلاحات تخصصی عکاسی است که به فضای اطراف سوژه گفته میشود. هر سوژه یا شی در عکس که به آن فضای مثبت گفته میشود، باید با مقداری فضای منفی احاطه شده باشد تا عکس به ترکیببندی مناسبی برسد. درغیراینصورت، عکس یا بسیار شلوغ یا بسیار خلوت بهنظر خواهد رسید. در عکاسی حرفه ای با موبایل نیز باید یاد بگیرید که چطور به تعادلی دربارهی این نوع فضا برسید.
هرچه فضای منفی اطراف یک سوژه بیشتر باشد، سوژه، برجستهتر به نظر خواهد رسید. بهعنوان مثال، یک پرنده تنها در یک آسمان آبی پهناور یا یک درخت در یک دشت بزرگ یکنواخت، نمونههایی از تاکید بر سوژه با استفاده از فضای منفی بزرگ هستند. بسته به هدفتان از عکاسی و اهمیت سوژه باید دربارهی مقدار فضای منفی حول آن تصمیمگیری کنید.
مزیت آموزش عکاسی با گوشی حرفه ای این است که گوشیهای بهتر، بازهی بزرگنمایی یا کوچکنمایی بیشتری هم دارند. بنابراین به عکاس اجازه میدهند که با فضا بیشتر بازی کند، بدون اینکه کیفیت تصویر مخدوش شود. البته بهطورکلی استفاده از زوم دیجیتال گوشیهای موبایل توصیه نمیشود.
عکاسی با موبایل، مزایایی نیز نسبت به عکاسی با دوربینهای عکاسی دارد. یکی از آنها این است که این ابزار، امکان بیشتری برای یافتن پرسپکتیوها یا نماهای خلاقانه در دل نماهای معمولی به عکاس میدهد. گاهی کافی است که زاویهای منحصربهفرد پیدا کرده و گوشیتان را با فاصله از خود بگیرید. سبکی و جاشدن موبایل در دست، سبب میشود که بتوانید بهراحتی آن را بچرخانید. این امکان بهویژه سهولت بیشتر عکاسی حرفه ای با موبایل در محیطهای شلوغ و پرتردد میشود.
یکی از مهمترین تکنیکهای آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل ، گرفتن عکسهای خام با فرمت RAW است. این فرمت، اطلاعات بیشتری در مورد سوژه و فضای منفی اطراف آن جمعآوری میکند. اطلاعاتی که در فرمتهای JPEG و PNG کمتر آنها را میبینیم. با عکسهای خام خود، فرصتهای بیشتری برای ادیت دارید که میتواند منجر به نتایج منحصربهفرد شود. بهعنوان مثال میتوانید نور، رنگها، وضوح تصویر، تعادل رنگ سفید و غیره را پس از عکاسی تغییر دهید. فیلترهای فانتزی نیز روی عکسهای RAW بهتر و ارگانیکتر مینشینند.
در هر دوره یا فیلم آموزش عکاسی حرفه ای با موبایل بر این نکته تاکید میشود که عکاس باید بر نرمافزارهای ادیت عکس نیز مسلط باشد. حتی در برخی دورهها، آموزش نرمافزارهایی مانند فتوشاپ نیز دیده میشود. دلیل این موضوع این است که اپلیکیشنهای ادیت عکس موبایل بهاندازهی کافی ابزار ندارند و یا اگر هم داشته باشند، قدرت پردازش زیادی نیاز دارند که هزینههای خرید گوشی را بالا میبرد. بنابراین بهتر است عکس را RAW بگیرید و سپس در فتوشاپ یا نرمافزارهای دیگر ادیت کنید.
اگرچه برای ادیتهای اساسی مانند تنظیم نور و رنگ، استفاده از برنامههای ادیت عکس حرفهای توصیه میشود، اما برای اعمال فیلتر، دستتان در انتخاب اپلیکیشنهای موبایل باز است. اپلیکیشنهایی مانند Lightroom، Photoshop Express و Snapseed فیلترهای بسیار متنوع و جذابی دارند. فیلترهای فیزیکی رنگی نیز مانند لنز روی سنسور گوشی نصب میشوند.
فیلتر میتواند حالت موردنظر شما را تقویت کند. بهعنوان مثال اگر اهل عکاسی از شهر هستید، فیلترهایی که اصطلاحا به آنها وینتج (Vintage) گفته میشود، میتوانند حالتی نوستالژیک یا حتی رمانتیک به عکستان بدهند. علاوه بر این، اعمال فیلتر، برخی نقایص عکس شما را نیز جبران میکند. بهخصوص اگر در عکس خود بازتاب خیرهکنندهی نور یا کنتراست شدید دارید، فیلتر میتواند آنها را کاهش دهد.
برای عکاسی حرفه ای با موبایل اگر بتوانید کنترل شاتر از راه دور تهیه کنید، قطعا تصاویر شارپتر و باکیفیتتری هم خواهید داشت. برای نصب شاتر اکسترنال خود قطعا به سهپایه نیاز دارید. با شاتر بیسیم دیگر نیازی نیست روی صفحهی دوربین ضربه بزنید. بنابراین نگران لرزش اضافه، تارشدگی، خارجشدن از فوکوس یا بههمریختگی تنظیم صحنه نیز نخواهید بود. این ابزار بهخصوص برای عکسهایی که از خودتان میگیرید مفید واقع میشود. با استفاده از آن میتوانید حالات طبیعیتری بگیرید. شاتر ریموت، بسته به کیفیت بدنه و امکاناتش، قیمتهای متفاوتی دارد که از ۱۰۰ هزار تومان تا هشت میلیون تومان در زمان نگارش این مقاله را در بر میگیرد.
اگر اهل عکاسی حرفه ای با موبایل در حالتهای مختلفی از لنز تله و واید هستید، شاید حتی بهترین گوشی موبایل نیز برایتان محدودکننده بهنظر برسد. بهترین راهحل در این موارد، لنز اکسترنال است. این سختافزار روی لنز گوشی شما نصب میشود. برخی از آنها پایه نیز دارند و برخی دیگر به پشت گوشی میچسبند. با استفاده از لنز خارجی، سریع و راحت به حالت موردنظر خود دست پیدا میکنید.
به لنز اکسترنال، لنز ادآن (Add-on) نیز گفته میشود. این سختافزار مانند لنزهای اینترنال، انواع مختلفی از واید، تله، چشم ماهی، ماکرو و غیره دارد. بهخصوص اگر گوشیتان تنها یک دوربین دارد این لنزها میتوانند به کمکتان بیایند. برند Moment در این زمینه بسیار خوب عمل کرده است. قیمت لنزهای اکسترنال در زمان نگارش این مقاله از ۱٫۲ میلیون تومان شروع میشود. مدلهای باکیفیت این محصول، سبک، ضدآب و ضدضربه هستند.
در بسیاری از گوشیهای تلفن همراه با وجود کیفیت نسبتا بالای دوربین، کیفیت عکس برنامهی بومی دستگاه پایین یا امکانات آن اندک است. بهطورکلی توصیه میشود از برنامههای شخص ثالث برای عکاسی حرفه ای با موبایل استفاده کنید. برخی از این برنامهها برای دستگاههای اندرویدی عبارتند از:
برنامه Camera ZOOM FX Premium و ProCam 7 نیز برای عکاسی با گوشیهای iOS مناسب هستند. اگر گوشیتان امکان تنظیمات دستی یا Manual Mode یا گرفتن عکسهای خام را نیز ندارد، این برنامهها میتوانند این امکانات را به شما بدهند.
در هر دورهی آموزش عکاسی حرفه ای با گوشی بر دو نکتهی سرعت و رزولوشن تاکید ویژهای میشود. توصیه میکنیم تاجایممکن رزولوشن را بالا ببرید. در برخی دوربینها شاید مجبور شوید پس از عکاسی به دلیل تارشدگی یا اعوجاج گوشهی عکس، آن را کراپ کنید؛ اما درعوض در بقیهی نقاط تصویر، کیفیت بهتری خواهید داشت. برخلاف رزولوشن، توصیه میشود سرعت شاتر را روی تنظیمات بومی دستگاه که معمولا ۴:۳ است نگه دارید. درغیراینصورت، شاید در مرکز تصویر نیز هم شاهد تارشدگی یا اعوجاج باشید.
موبایل، شاید بهترین ابزار عکاسی برای ثبت مسیرهای نوری باشد. منظور از مسیر نوری، خطوطی هستند که توسط منابع نوری مختلف مانند خودروها، ایجاد میشوند. آنها را با چشم نمیتوان دید اما با دوربین موبایل میتوان ثبتشان کرد. با دوربینهای معمولی عکاسی نیز این امکان را خواهید داشت؛ اما موبایل، سریعتر این کار را انجام میدهد. برای این منظور باید گوشی خود را ثابت کرده و آن را در بازترین حالت نوردهی قرار دهید.
همانطورکه قبلا هم گفتیم در عکاسی حرفه ای با موبایل ، تنظیم دیافراگم برخلاف عکاسی با دوربینهای عکاسی، عمدتا با محدودیت مواجه است. اگر گوشی شما پیشرفته است و حالت Pro-Mode دارد، کارتان ساده خواهد بود اما اگر نه، باید تکنیکهای خلاقانهای بهکار ببندید. یکی از این تکنیکها استفاده از اشیاء تیره است. برای این منظور و زمانیکه نور محیط شدید است، میتوانید یک تکه پارچه یا کاغذ تیره را بین دوربین و سوژه خود قرار دهید. سپس به دوربین اجازه دهید که تنظیم شود یا اگر روی حالت تنظیم دستی است، روی صفحه ضربه بزنید. سپس کاغذ یا پارچه را برداشته و سریعا عکس بگیرید.
رعایت نکات عمومی زیر هم میتواند تجربهای بهتر از عکاسی با موبایل برای شما رقم بزند:
لزوما گرانترین گوشیهای بازار، بهترین گزینهها برای عکاسی حرفهای نیستند. در انتهای این مقاله، پنج مدل از بهترین گوشیهای بازار در زمان نگارش این مقاله با هدف عکاسی را معرفی میکنیم که عبارتند از:
در کنار یادگیری عکاسی حرفه ای با گوشی باید به اهمیت تجربه نیز واقف باشید. بهخصوص اگر قصدتان عکاسی هنری است باید بتوانید به بیان شخصی خودتان در عکاسی دست پیدا کنید. بنابراین نباید از تجربهکردن بترسید. همچنین، همواره کار عکاسان حرفهای که با موبایل کار میکنند را ببینید و از آنها بیاموزید.