سفالگری، هنری با قدمت چندین هزار ساله، از خاک رس و خلاقیت انسان آثاری بدیع و کاربردی خلق می‌کند که در تاریخ بشر جایگاهی ویژه دارند. در این مقاله، سفری به دنیای شگفت‌انگیز سفالگری خواهیم داشت و با این هنر دیرینه از زوایای مختلف آشنا خواهیم شد در مقاله سفالگری چیست به این سوالات پاسخ خواهیم داد:
با مطالعه این مقاله، دیدگاهی عمیق‌تر نسبت به سفالگری پیدا خواهید کرد و از این هنر اصیل لذت خواهید برد.
پس با ما همراه باشید تا سفری به دنیای شگفت‌انگیز سفالگری داشته باشیم!
قبل از اینکه به تاریخچه سفالگری بپردازیم، اجازه دهید تعریف کنیم هنر سفالگری چیست.
هنر سفال یا سفالگری، هنری دیرینه و فراگیر است از دیرباز در میان جوامع مختلف رواج داشته و با ظرافت و خلاقیت، خاک را به اشیاء و ظروف زیبا و کاربردی تبدیل می‌کند.
در این هنر، گل رس، عنصری ساده اما شگفت‌انگیز، در دستان هنرمند جان می‌گیرد و به اشیاء و ظروف گوناگون، با کارکردهای متنوع، تبدیل می‌شود. از کاسه و بشقاب‌های غذاخوری گرفته تا گلدان‌ها و مجسمه‌های تزئینی، همگی یادآور ذوق و مهارت سفالگرانی هستند که با ظرافت و خلاقیت، خاک را به شاهکارهای هنری بدل می‌کنند.
کاربرد سفال فراتر از ظروف تزئینی است. از این هنر می‌توان در ساخت کاشی، آجر، لوله‌های سفالی و دیگر مصالح ساختمانی نیز استفاده کرد. سفالگری در طول تاریخ، نقشی اساسی در زندگی بشر ایفا کرده و در زمینه‌های مختلف، از پخت و پز و نگهداری مواد غذایی تا تزئین خانه‌ها و اماکن مذهبی، کاربرد داشته است.
با وجود قدمت دیرینه، سفالگری هنوز هم در دنیای امروز از محبوبیت بالایی برخوردار است. این هنر نه تنها به عنوان یک شغل و منبع درآمد برای بسیاری از افراد شناخته می‌شود، بلکه به عنوان یک سرگرمی و تفریح نیز مورد استقبال قرار می‌گیرد. کلاس‌های آموزشی سفالگری در بسیاری از نقاط دنیا برگزار می‌شود و افراد در هر سنی می‌توانند با این هنر اصیل و جذاب آشنا شده و از خلق آثار سفالی لذت ببرند.
در ادامه این سفر، به بررسی تاریخچه سفالگری، ابزارهای مورد استفاده در این هنر و همچنین روش‌های مختلف ساخت اشیاء سفالی خواهیم پرداخت.
سفالگری، هنری دیرینه و با قدمتی به بلندای تاریخ بشر است. از زمانی که انسان غارنشین برای ذخیره آذوقه و مایعات، ظروفی از خاک رس می‌ساخت، تا به امروز که سفال و سرامیک در زندگی روزمره و عرصه‌های هنری جایگاهی ویژه دارند، این هنر تحولات و پیشرفت‌های بسیاری را به خود دیده است. در ادامه، سفری در تاریخ سفالگری خواهیم داشت و به بررسی سفالگری در تمدن مصر باستان، ایران و همچنین تاریخچه سفالگری در ایران خواهیم پرداخت.
مصریان باستان از پیشگامان سفالگری بودند. قدمت سفالگری در مصر به حدود 10 هزار سال پیش می‌رسد. مصریان از خاک رس برای ساخت ظروف، مجسمه‌ها و اشیاء مذهبی استفاده می‌کردند. آنها همچنین در لعاب‌کاری و نقاشی روی سفال مهارت داشتند. یکی از مشهورترین نمونه‌های سفالگری مصر باستان، ظروف موسوم به “کوزه‌های کاهو” است که برای نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی‌ها استفاده می‌شد.
ایران با سابقه‌ای کهن در سفالگری، از جمله خاستگاه‌های این هنر در جهان است. قدمت سفالگری در ایران به حدود 8 هزار سال پیش می‌رسد. در طول تاریخ، ایران شاهد ظهور و شکوفایی سبک‌ها و تکنیک‌های مختلف سفالگری بوده است. از جمله مهم‌ترین دوره‌های سفالگری در ایران می‌توان به دوره‌های پیش از تاریخ، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان و دوره اسلامی اشاره کرد.
دوره پیش از تاریخ: در این دوره، سفالگری به صورت ساده و ابتدایی انجام می‌شد. از جمله مهم‌ترین یافته‌های این دوره، سفال‌های منقوش سیلک کاشان است.
دوره هخامنشیان: در این دوره، سفالگری پیشرفت چشمگیری کرد. از جمله ویژگی‌های سفال‌های این دوره، استفاده از لعاب و رنگ‌های متنوع است.
دوره اشکانیان: در این دوره، سفالگری تحت تاثیر فرهنگ‌های یونانی و رومی قرار گرفت. از جمله نمونه‌های شاخص این دوره، ظروف موسوم به “ظروف خاکستری” است.
دوره ساسانیان: در این دوره، سفالگری به اوج شکوفایی خود رسید. از جمله ویژگی‌های سفال‌های این دوره، استفاده از نقوش و طرح‌های پیچیده و رنگ‌های متنوع است.
دوره اسلامی: در این دوره، سفالگری ایران تحت تاثیر هنر اسلامی قرار گرفت. از جمله نمونه‌های شاخص این دوره، سفال‌های لعابدار و منقوش مینایی است.
امروزه نیز سفالگری در ایران به عنوان یک هنر و صنعت زنده و پویا ادامه دارد. هنرمندان سفالگر ایرانی با استفاده از خلاقیت و نوآوری، آثار بدیع و زیبایی خلق می‌کنند که در داخل و خارج از کشور مورد استقبال قرار می‌گیرد.
سفالگری، هنری ریشه دار و اصیل است. سفالگری در طول تاریخ فراز و نشیب‌های بسیاری را پشت سر گذاشته و امروزه به عنوان یک هنر و صنعت زنده و پویا ادامه دارد. اگر به دنبال یک هنر جذاب و خلاق هستید، سفالگری میتواند انتخابی مناسب برای شما باشد.
سفالگری، هنری ماندگار و کاربردی، همواره مورد توجه بشر بوده و کاربردهای متنوعی در زندگی انسان ایفا کرده است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای سفالگری می‌پردازیم:
یکی از بارزترین کاربردهای سفالگری، ساخت ظروف مختلف برای مصارف گوناگون است. از جمله ظروف سفالی رایج می‌توان به بشقاب، کاسه، لیوان، گلدان، کوزه، سبو و … اشاره کرد. این ظروف به دلیل زیبایی، تنوع طرح و رنگ، و همچنین خواص مطلوب مانند عایق حرارت و برودت، از محبوبیت بالایی برخوردار هستند.
سفالگری همچنین در خلق مجسمه‌ها و اشیاء تزئینی با کاربردهای مختلف به کار می‌رود. این اشیاء می‌توانند جنبه‌ی هنری و فاخر داشته باشند و یا برای آراستن دکوراسیون منزل، باغ و یا اماکن عمومی مورد استفاده قرار گیرند.
علاوه بر کاربردهای سنتی، سفالگری در صنایع مختلف نیز نقش‌آفرینی می‌کند. به عنوان مثال، از کاشی‌ها و سرامیک‌های سفالی برای پوشش دیوار و کف ساختمان‌ها، ساخت لوازم بهداشتی و … استفاده می‌شود. همچنین در برخی صنایع مانند ذوب فلزات و مواد شیمیایی از ظروف و ابزار سفالی نسوز به دلیل مقاومت حرارتی بالا بهره می‌برند.
امروزه از سفالگری به عنوان ابزاری برای آموزش و پرورش خلاقیت و مهارت‌های حرکتی در کودکان و بزرگسالان استفاده می‌شود. همچنین این هنر میتواند به عنوان روشی برای رهایی از استرس، اضطراب و افسردگی و ارتقای سلامت روان افراد مفید باشد.
بررسی سفالینه‌ها و اشیاء سفالی باقی‌مانده از تمدن‌های گذشته، اطلاعات ارزشمندی در مورد فرهنگ، سبک زندگی و روابط تجاری آن تمدن‌ها به باستان‌شناسان ارائه می‌دهد.
از سفال در ساخت ظروف آزمایشگاهی و ابزارهای علمی نیز استفاده می‌شود. همچنین در برخی پژوهش‌های علمی از خاک رس و دیگر مواد اولیه سفالگری به عنوان جاذب، کاتالیست و یا مواد اولیه برای سنتز ترکیبات جدید بهره می‌برند.
سفالگری هنری با کاربردهای متنوع و گسترده است که در زمینه‌های مختلف زندگی انسان نقش‌آفرینی می‌کند. این هنر نه تنها در طول تاریخ بشریت از اهمیت بالایی برخوردار بوده، بلکه امروزه نیز با نوآوری و خلاقیت هنرمندان و صنعتگران، کاربردهای جدیدی پیدا می‌کند و جایگاه خود را در دنیای مدرن حفظ کرده است.
حالا که با تعریف کاملی از این که سفالگری چیست آشنا شدیم، بهتر است کمی از و مزایا و معایب سفالگری صحبت کنیم.
سفالگری، هنری کهن و جذاب، فواید و مزایای متعددی برای سلامتی جسم و روان، خلاقیت و جنبه‌های مختلف زندگی دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای سفالگری اشاره میکنیم:
سفالگری فضایی برای رها شدن از قید و بندهای ذهنی و غوطه‌ور شدن در دنیای خلاقیت فراهم می‌کند. با لمس خاک رس و شکل‌دهی به آن، می‌توانید ایده‌ها و طرح‌های ذهنتان را به واقعیت تبدیل کنید و از این طریق حس خلاقیت و نوآوری خود را پرورش دهید.
کار با سفال نیازمند تمرکز و دقت بالایی است. حین شکل‌دهی به خاک، لعاب‌کاری و ظریف‌کاری ظروف، باید تمام حواس خود را بر روی کارتان متمرکز کنید و این امر به مرور زمان قدرت تمرکز و دقت شما را افزایش می‌دهد.
سفالگری عضلات ظریف دست و انگشتان را به کار می‌گیرد و به تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کند. این امر به خصوص برای کودکان و افراد مسن میتواند مفید باشد.
کار با خاک رس و تمرکز بر روی مراحل مختلف سفالگری، میتواند به عنوان یک روش درمانی برای رهایی از استرس و اضطراب عمل کند. حین کار با سفال، ذهن شما از مشغله‌های روزمره دور می‌شود و به آرامش و تمرکز ذهنی می‌رسید.
خلق یک اثر هنری زیبا و کاربردی از طریق سفالگری، حس اعتماد به نفس و عزت نفس را در شما تقویت می‌کند. دیدن نتیجه تلاش و خلاقیتتان، به شما انگیزه می دهد.
شرکت در کلاس‌های سفالگری یا کار در کارگاه‌های گروهی، فرصتی برای تعامل با افراد دیگر و ایجاد حس تعلق و اجتماع را فراهم می‌کند. می‌توانید از تجربیات و ایده‌های دیگران بیاموزید و لحظات لذت‌بخشی را با همکاران خود در این هنر سهیم شوید.
با یادگیری تکنیک‌های مختلف سفالگری، می‌توانید ظروف، مجسمه‌ها و اشیاء تزئینی منحصر به فرد و مطابق با سلیقه خود خلق کنید. این آثار می‌توانند زینت‌بخش منزل شما یا هدایایی ارزشمند برای عزیزانتان باشند.
سفالگری مهارتی است که می‌توانید در هر سنی و با هر سطحی از مهارت و تجربه آن را یاد بگیرید. این مهارت نه تنها میتواند به عنوان یک سرگرمی لذت‌بخش اوقات فراغت شما را پر کند.
سفالگری هنری با قدمت چندین هزار ساله است و در تمدن‌های مختلف از آن برای ساخت ظروف، ابزار و اشیاء تزئینی استفاده می‌شده است. با یادگیری سفالگری، به نوعی با تاریخ و فرهنگ بشر ارتباط برقرار می‌کنید و دانش و تجربیات گذشتگان را به کار می‌گیرید.
سفالگری از جمله هنرهایی است که با مواد اولیه طبیعی مانند خاک رس و آب انجام می‌شود و به همین دلیل ضرری برای محیط زیست ندارد.
سفالگری فواید و مزایای متعددی برای سلامتی جسم و روان، خلاقیت و جنبه‌های مختلف زندگی دارد. این هنر میتواند به عنوان یک سرگرمی لذت‌بخش، یک مهارت کاربردی و یا حتی یک روش درمانی برای رهایی از استرس و اضطراب مورد استفاده قرار گیرد.
هر هنری چالش‌هایی دارد!
هر هنری با چالش‌های خاص خود همراه است، اما این موضوع به معنای نقص آن هنر نیست. سفالگری نیز مانند هر هنر دیگری، ممکن است نیازمند فضای کار مناسب، زمان و صبر، مهارت و ظرافت باشد.
با این حال، فواید و مزایای این هنر به قدری زیاد است که این چالش‌ها را به حاشیه می‌راند. سفالگری میتواند خلاقیت، مهارت‌های حرکتی، تمرکز، اعتماد به نفس و … را تقویت کند و به عنوان یک سرگرمی و تفریح عالی نیز محسوب شود.
شاید همه افراد از پس یادگیری این هنر برنیایند، اما این دلیل کافی برای زیر سوال بردن ارزش آن نیست. سفالگری دنیایی از زیبایی و ظرافت را به ما نشان می‌دهد و فرصتی برای خلق آثار منحصر به فرد و ارزشمند فراهم می‌کند.
به جای تمرکز بر چالش‌های سفالگری، بهتر است به فواید و زیبایی‌های بی‌نظیر آن توجه کنیم و از خلق آثار سفالی لذت ببریم.
برای شروع سفالگری به چه ابزار و وسایلی نیاز دارید؟
در هنر سفالگری، چه با دست چه با چرخ، ابزارهای سفالگری نقش کلیدی را ایفا می‌کنند. برای شروع سفالگری و کار کردن با سفال به ابزار مختلفی نیاز داریم. این ابزار در مراحل مختلف ساخت اشیاء سفالی مورد استفاده قرار می‌گیرند و برخی از آنها اصلی و برخی نیز ابزارهای جانبی سفالگری هستند. در ادامه ابزارهای ضروری سفالگری، شامل چرخ سفال، کوره و ابزارهای دستی را معرفی میکنیم.
ابزار اصلی سفالگری خاک رس است که درواقع مهم ترین و اولین ابزار سفالگری ست. انواع خاک رس از ترکیب مواد معدنی، خرده‌سنگ، ماسه و انواع مواد طبیعی تشکیل شده اند. با کم و زیاد شدن هر کدام از این مواد در ترکیب خاک رُس، رنگ و خاصیت آن تغییر می‌کند. خاک رُس بهترین گزینه برای ساخت لوازم سفالی است. که در ادامه بیشتر به آن می پردازیم.
چرخ سفال، ابزاری حیاتی برای شکل‌دهی به گل رس است. چرخ سفالگری احاطه شما بر کارتان را بیشتر می‌کند و برای بالا بردن سرعت کار ضروری است. با استفاده از چرخ سفالگری، می‌توان ظروف و مجسمه‌های قرینه و صاف را به راحتی خلق کرد. چرخ‌های سفال در دو نوع دستی و برقی هستند.
پس از شکل‌دهی به گل رس، نوبت به پخت آن در کوره می‌رسد. اشیاء و ظروف ساخته شده از گل برای تبدیل شدن به سفال باید در دمای معینی پخته شوند.کوره، با ایجاد حرارت بالا، خاک رس را سفت و محکم می‌کند. کوره‌های سفالگری در انواع مختلفی مانند کوره‌های برقی، گازی و هیزمی وجود دارند.
لعاب سفالگری چیست؟ لعاب سفال نه تنها زیبایی ظاهری بهتری به ظرف سفالی شما می دهد، بلکه سفال را مهر و موم می کند و از آن در برابر آسیب آب و گرما محافظت می کند. بعد از اینکه سفال مرحله پخت اولیه را طی کرد ، لعاب زده می شود و دوباره برای پخت دوم داخل کوره قرار می گیرد. مواد لعاب ذوب می شود و به سفال می چسبد و باعث محافظت، ضد آبی و زیبایی بیشتر ظرف می شود.
لعاب ها در سه نوع پرداخت، مات، مات و براق و در هزاران ترکیب از رنگ ها و بافت ها هستند که می توانید آنها را به روش های مختلف استفاده کنید.
علاوه بر چرخ سفال و کوره، ابزارهای دستی متعددی برای سفالگری وجود دارد که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. برخی از این ابزارها عبارتند از:
پیش بند: برای محافظت از لباس‌هایتان در برابر خاک رس و آب
حوله: برای تمیز نگه داشتن دست‌ها و سطوح
اسفنج ساده: برای جذب یا توزیع آب در حین کار با چرخ سفالگری
اسفنج متصل به اکستندر: برای دسترسی به مناطق صعب العبور
سیم برش: برای جدا کردن سفال از چرخ پس از تکمیل
دنده‌ها و خراش‌ها: برای صاف کردن و شکل‌دهی به سفال روی چرخ
سوزن‌های سفالگری: برای برش لبه‌های چرخ و یا برش سفال برای کار با دست
چاقوهای خمیده: برای برش‌های زاویه دار و منحنی
چرم بابونه: برای صاف کردن لبه گلدان‌ها یا فشرده کردن لبه ظروف
ابزارهای حلقه، سیم و روبان: برای پیرایش صفحات سفالی
برس: برای حمل آب و لغزاندن آن به مناطق خاص
ابزارهای مدل‌سازی چوبی: برای کاربردهای مختلف در کار با دست
جدول ابزارهای سفالگری:
| نام ابزار | کاربرد |
| لباس و حوله | |
| پیش بند | محافظت از لباس‌ها |
| حوله | تمیز نگه داشتن دست‌ها و سطوح |
| اسفنج | |
| اسفنج ساده | جذب یا توزیع آب |
| اسفنج متصل به اکستندر | دسترسی به مناطق صعب العبور |
| سیم برش | جدا کردن سفال از چرخ |
| ابزارهای شکل‌دهی | |
| دنده‌ها و خراش‌ها | صاف کردن و شکل‌دهی به سفال روی چرخ |
| سوزن‌های سفالگری | برش لبه‌های چرخ و یا برش سفال برای کار با دست |
| چاقوهای خمیده | برش‌های زاویه دار و منحنی |
| چرم بابونه | صاف کردن لبه گلدان‌ها یا فشرده کردن لبه ظروف |
| ابزارهای حلقه، سیم و روبان | پیرایش صفحات سفالی |
| ابزارهای دیگر | |
| برس | حمل آب و لغزاندن آن به مناطق خاص |
| ابزارهای مدل‌سازی چوبی | کاربردهای مختلف در کار با دست |
| ابزارهای اندازه‌گیری | |
| کولیس | اندازه‌گیری دقیق قطعات |
| خط‌کش | اندازه‌گیری طول و عرض |
| متر | اندازه‌گیری ابعاد بزرگ |
| ابزارهای پخت | |
| کوره | پخت و سفت کردن سفال |
| قفسه‌های کوره | نگهداری ظروف در داخل کوره |
| دماسنج | اندازه‌گیری دمای کوره |
| ابزارهای لعاب‌کاری | |
| قلمو | نقاشی و تزئین ظروف |
| لعاب | پوشش رنگی برای ظروف |
| اسپری لعاب | لعاب‌کاری ظروف به صورت پاششی |
| ابزارهای جانبی | |
| میز کار | سطحی صاف و تمیز برای کار |
| چرخ سفال | شکل‌دهی سریع و قرینه به گل رس |
| سنگ گل‌فشاری | فشردن و صاف کردن گل رس |
| جعبه ابزار | نگهداری ابزارها |
اینها همگی بخشی از ابزار های مورد نیاز برای یادگیری سفالگری است که با تهیه آنها به خوبی سفالگری را یاد میگرید. اما برای افزایش مهارت خود در این حوزه ابزار فراوانی وجود دارد که میتواند به مهارت شما بیفزاید.
انواع خاک رس و سفال کدامند و هر کدام چه کاربردی دارند؟
خاک رس، عنصری جادویی و انعطاف‌پذیر است که از دیرباز در خلق آثار هنری و کاربردهای صنعتی نقش‌آفرینی کرده است. تنوع و گوناگونی خاک رس، دنیای شگفت‌انگیزی را پیش روی هنرمندان و صنعتگران می‌گشاید. در ادامه مطلب، به معرفی انواع خاک رس می‌پردازیم و با کاربردهای هر نوع آشنا می‌شویم.
خاکی سفید، نرم و باکیفیت که به دلیل خلوص بالا، در ساخت ظروف چینی و سرامیک‌های مرغوب به کار می‌رود.
کاربرد خاک رس کائولن
خاکی متراکم و با دانه‌های ریز که به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت، در ساخت آجر و سفال به کار می‌رود.
کاربرد خاک رس رسوبات
خاکی با قابلیت شکل‌پذیری بالا که در ساخت ظروف سفالی و مجسمه‌سازی به کار می‌رود.
کاربرد خاک رس بال کلی
خاکی با مقاومت بالا در برابر حرارت که در ساخت کوره‌ها و ظروف نسوز به کار می‌رود.
کاربردها خاک رس نسوز
انواع سفال بر اساس جنس، تکنیک ساخت و کاربرد کدامند؟
در ادامه مقاله سفالگری چیست شما را با انواع دسته بندی های سفال بر اساس جنس، تکنیک ساخت و کاربرد آشنا می کنیم تا درک کامل تری از سفالگری داشته باشید.
یکی از دسته‌بندی‌های مهم سفال، بر اساس جنس آن است. انواع سفال بر اساس جنس، شامل سفال گلی، چینی و سنگی است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
سفال گلی: قدمتی دیرینه
سفال گلی، قدیمی‌ترین نوع سفال است که از خاک رس ساخته می‌شود. این نوع سفال، به دلیل تنوع رنگی و کاربردهای فراوان، از محبوبیت بالایی برخوردار است. سفال‌های گلی به طور کلی در دمای پایین پخته می‌شوند و به همین دلیل، در برابر حرارت بالا و ضربه مقاوم نیستند.
کاربردهای سفال گلی:
سفال چینی: ظرافت و زیبایی
سفال چینی، نوعی سفال سخت و ظریف است که از خاک رس کائولن ساخته می‌شود. این نوع سفال، به دلیل پخت در دمای بالا، از مقاومت و استحکام بالایی برخوردار است. سفال‌های چینی به طور کلی لعابدار هستند و در رنگ‌ها و طرح‌های متنوعی تولید می‌شوند.
کاربردهای سفال چینی:
سفال سنگی: استحکام و ماندگاری
سفال سنگی، نوعی سفال سخت و بادوام است که از خاک رس و مواد معدنی دیگر مانند سیلیس و فلدسپات ساخته می‌شود. این نوع سفال، به دلیل پخت در دمای بسیار بالا، از مقاومت و استحکام فوق‌العاده‌ای برخوردار است. سفال‌های سنگی به طور کلی در رنگ‌های طبیعی خاک رس تولید می‌شوند و برای مصارف کاربردی و تزئینی مناسب هستند.
کاربردهای سفال سنگی:
انواع سفال در تعریف سفالگری چیست به سه بخش مجزا تقسیم می شود؛ یکی سفالگری دستی که در آن هنرمند از حرکت دستان خود برای شکل دادن به گل رس و ساخت سفال استفاده می کند، دومی روش سفالگری با چرخ است که در آن علاوه بر مهارت دست سفالگر، از یک چرخ مخصوص هم برای ساخت سفال ها استفاده می شود و سومی روش سفالگری با قالب است که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.
این روش یکی از رایج‌ترین روش‌های ساخت سفال است که قدمتی دیرینه دارد. چرخ سفالگری به سفالگر امکان می‌دهد تا با سرعت و دقت بیشتری ظروف و اشیاء سفالی را با اشکال مختلف و ظریف بسازد.
سفالگری با دست ، قدیمی‌ترین روش ساخت سفال است و نیاز به ابزار خاصی ندارد.
از سفالگری با قالب معمولا برای تولید انبوه سفال در شکل و جنس یکسان استفاده می شود.
انتخاب تکنیک مناسب برای ساخت سفال به عوامل مختلفی مانند نوع و شکل مورد نظر، مهارت و تجربه سفالگر، و امکانات و تجهیزات موجود بستگی دارد.
سفال ظروف برای پخت و پز، سرو غذا و نوشیدنی، نگهداری مواد غذایی استفاده می شود. انواع ظروف آشپزخانه ، ظروف سرو و ظروف نگهداری با سفال ساخته و استفاده می شوند.
از سفال تزئینی برای تزئین منزل، محل کار و… استفاده می شود. مانند انواع مجسمه های انسان، حیوان، اشیاء ، ظروف تزئینی: گلدان، شمعدان، تابلو ، کاشی و سرامیک برای دیوار، سقف و کف
سفال صنعتی در صنایع مختلف کاشی و سرامیک، چینی بهداشتی و… کاربرد دارد و در انواع ؛ آجر برای ساخت دیوار، کاشی و سرامیک برای دیوار، سقف و کف، چینی بهداشتی برای سرویس بهداشتی، لوله‌های سفالی برای فاضلاب و… ساخته می شود.
حالا که به صورت کامل دریافتیم سفالگری چیست وقتش رسیده مراحل ساخت یک ظرف سفالی را باهم بررسی کنیم:
گل مورد استفاده در سفالگری ، از خاک رس و آب تشکیل می شود.
در زمان آماده سازی گل سفال گردی در افزودن آب به خاک رس باید دقت زیادی به خرج دهید تا گل مناسبی آماده کنید تا نه خیلی رقیق باشد و نه خیلی سفت. تا از استحکام کافی برخوردار باشد.
بعد از مخلوط کردن خاک رس با آب، گل تولید شده باید به حد کافی ورز داده شود. پس گل را مثل خمیر شیرینی ورز دهید و روی آن را با مشت بکوبید تا حباب های هوا از لا به لای گل بیرون بروند.
یکی از مهم ترین مراحل سفالگری شکل دادن به گل رس است. وقتی که گل رس به حد کافی ورز داده شد و قوام لازم را پیدا کرد ، به آن شکل و فرم دهید.
گل آماده شده را می توانید با استفاده از روش های سفالگری بدون چرخ و یا سفالگری با چرخ، شکل دهید.
در روش سفالگری بدون چرخ ،شامل 3 روش فشاری ، فتیله ای و صفحه ای که در این مقاله مفصل به آن پرداخته شد، می توانید به آسانی ظروف یا مجسمه های ساده و زیبا بسازید.
سفالگری با چرخ نیازمند مهارت بیشتری است و با این روش می توانید ظروف و آثار هنری پیچیده تری را بسازید.
زمانی که ظرف سفالی مورد نظر را آماده شد نوبت به پختن و خشک کردن آن می رسد.
در این مرحله از سفالگری ابتدا اطمینان حاصل کنید که ظرف مورد نظر تقریباً خشک شده باشد، سپس آن را داخل کوره قرار دهید.
آخرین قدم از مراحل سفالگری و ساخت یک ظرف سفالی، لعاب کاری روی ظرف سفالی پخته شده است. برای زیباتر شدن ظرف سفالی تهیه شده آن را به لعاب آغشته کنید.
می توانید قبل از لعاب کاری ، روی ظرف را نقاشی کنید و سپس آن را با لعاب بپوشانید. اگر سطح ظرفی که ساخته اید صاف نیست با استفاده از کاغذ سنباده سطح ان را صاف کنید و گرد و غبار روی ظرف را به وسیله ی اسفنج مرطوب پاک کنید.
سفالگری، هنری کهن و جذاب، با خلق اشیاء زیبا و کاربردی از خاک رس، روح خلاقیت را در انسان بیدار می‌کند. اگر شما هم شیفته این هنر هستید و می‌خواهید سفری پرهیجان در دنیای سفالگری را آغاز کنید، در این بخش از مقاله سفالگری چیست، یک راهنمای جامع و گام به گام آموزش سفالگری را قرار دادیم تا شما را در این مسیر راهنمایی کند:
برای شروع سفالگری چه اقداماتی باید انجام دهید؟
دو راه اصلی برای شروع سفالگری وجود دارد:
انتخاب دوره آموزشی مناسب، گامی مهم در شروع سفالگری است. در انتخاب دوره به موارد زیر توجه کنید:
برای شروع کار سفالگری، به ابزار و مواد اولیه‌ای نیاز دارید که شامل موارد زیر می‌شوند:
پس از انتخاب روش آموزش و تهیه ابزار و مواد، وقت آن است که کار را آغاز کنید. در شروع کار، می‌توانید از طرح‌های ساده و ابتدایی شروع کنید و به تدریج با کسب مهارت و تجربه، به سراغ طرح‌های پیچیده‌تر بروید.
مراحل اولیه سفالگری شامل موارد زیر می‌شوند:
با شروع سفالگری، سفری پرفایده و لذت‌بخش را در دنیای خاک و خلاقیت آغاز خواهید کرد. سفری که در آن، با خلق آثار بدیع و منحصر به فرد، به آرامش، تمرکز و اعتماد به نفس خود دست خواهید یافت.
آیا می توان از طریق هنر سفالگری درآمد کسب کرد؟
با یادگیری سفالگری چیست به صورت حرفه ای می توانید بعد از گذراندن دوره آموزش سفالگری، به صورت یک سفالگر حرفه ای که نحوه کار با سفال و سفالگری را به طور کامل میداند، هنر سفالگری را به منبع درآمدی خلاقانه و سودآور برای خود تبدیل کنید. راه‌های مختلفی برای کسب درآمد از طریق سفالگری وجود دارد که در اینجا به تعدادی از آنها اشاره می‌کنم:
سفالگری، هنر خارق العاده خلق زیبایی که در طول تاریخ بشر همواره مورد توجه بوده است. امروزه نیز با وجود پیشرفت های تکنولوژی، این هنر همچنان جایگاه خود را حفظ کرده و طرفداران بسیاری دارد.
آینده سفالگری چه خواهد شد؟ این سوالی است که ذهن بسیاری از هنرمندان و علاقه مندان به این هنر را به خود مشغول کرده است. در پاسخ به این سوال، باید به دو جنبه چالش ها و فرصت ها توجه کرد.
آینده سفالگری روشن است. با وجود چالش هایی که پیش روی این هنر وجود دارد، فرصت های بسیاری نیز برای سفالگران خلاق و نوآور وجود دارد. با استفاده از این فرصت ها، سفالگری می تواند به عنوان یک حرفه ی سودآور و جذاب، به حیات خود ادامه دهد.
علاوه بر موارد ذکر شده، توجه به موارد زیر نیز می تواند در آینده سفالگری نقش بسزایی داشته باشد:
با تلاش و همدلی سفالگران و علاقه مندان به این هنر، می توان آینده ای روشن برای سفالگری رقم زد.
سخن پایانی
در این مقاله، سفری به دنیای شگفت‌انگیز سفالگری داشتیم و با این هنر سفالگری از زوایای مختلف آشنا شدیم و به پاسخ این پرسش رسیدیم که سفالگری چیست. از تاریخچه این هنر و کاربردهای متنوع آن گرفته تا مزایای متعدد آن برای سلامتی جسم و روح، معرفی ابزارهای ضروری، انواع خاک رس و سفال، مراحل ساخت یک ظرف سفالی و راهنمای جامع برای شروع سفالگری.
به یاد داشته باشید، سفالگری پایانی ندارد و هر روز می‌توان چیزهای جدیدی در این هنر آموخت و آثاری نو خلق کرد. پس، خلاق باشید، از خلق آثار منحصر به فرد خود لذت ببرید و سفالگری را به عنوان بخشی از زندگی خود تبدیل کنید.
